شناخت انواع فرمت های ویدیویی

با معرفی انواع فرمت های ویدئویی می توانید انتخاب بهتری برای لذت بردن از دیدن فیلم های مدنظر خود داشته باشید. در دنیای دیجیتالی امروز، ویدیو ها تبدیل به بخش جدانشدنی شدند. اما بهتر است بدانید ویدئو ها از انواع مختلف فرمت یا پسوند ساخته شده اند که هرکدام خصوصیات ویژه خودشان را دارند. برای آشنایی با انواع فرمت ها و قالب های ویدئویی امروز قصد داریم در این مقاله به تفاوت فرمت های ویدئویی و معرفی بهترین فرمت های ویدئویی بپردازیم .

سوالاتی که معمولا کاربران از کارشناسان رایانه کمک می پرسند:

• چطور فرمت enc کد گذاری شده را به فرمت های دیگر تبدیل کنیم؟
• Full HD با HD چه تفاوتی دارد؟
• آیا MPAG2 همان full hd هست؟
• کدام فرمت ویدیوی بهتر است؟

فرمت ویدئویی چیست؟

همانطور که می دانید هر ویدئو از یک نوع خاص فرمت یا پسوند ساخته شده است که خصوصیات خود را دارد. در فرمت های ویدئویی مانند دیگر فرمت های دیجیتال ما با نوع خاصی از فرمت روبرو می شویم که قابل پخش در برخی دستگاه ها هستند از معروفترین آن ها می توان از MP4,MKV,MOV,AVI نام برد.

هر نوع فرمت مزایا و معایب خود را دارد که برخی به صورت انحصاری توسط کمپانی های معروف معرفی می شوند. برخی قابلیت چسباندن و تغییر همزمان چندین صوت و زیرنویس را دارند و برخی فقط به کیفیت تصویر توجه کرده اند. و برخی از فشرده سازی با کیفیت بالا استفاده کرده اند. همین تفاوت ها باعث شده است ما انواع فرمت های ویدئویی را داشته باشیم.

آشنایی با انواع قالب های ویدئویی

VCD

وی سی دی یک قالب بر پایه فشرده سازی MPEG1 می باشد که دارای bitrate ثابت 1150 کیلوبایت در ثانیه و رزولوشن 352*240 می باشد. در اکثر مواقع برای انتقال ریلیزهای با کیفیت های پایین تر مثل Screener ، TC ،TS،CAM  از VCD ها استفاده میشود تا کل فیلم حجم کمتری پیدا کند و بتوان مدت زمان بیشتری از فیلم را در یک دیسک قرار داد. فرمت های VCD و SVCD بر اساس دقیقه زمان بندی می شوند که می توان به عنوان مثال بر روی یک CD 700 مگابایتی دقیقا 80 دقیقه فیلم VCD جای داد.

 

SVCD یا Super VCD

سوپر وی سی دی بر پایه الگوریتم فشرده سازی MEPG2 می باشد که می تواند نرخ bitrate متغیری تا حداکثر 2500 کیلوبایت بر ثانیه داشته باشد. رزولوشن تصویر در قالب SVCD 480*480  است که در حین پخش ویدئو توسط کامپیوتر یا دستگاه DVD Player ، نسبت ابعادی آن به 4:3 تبدیل میشود.

با توجه به رزولوشن تصویر که 480*480 است این قالب به ما تصویر مربعی شکل میدهد اما نسبت طول به عرض مانیتور ها مستطیلی شکل بوده مدت زمانی از فیلم با فرمت SVCD که بر روی یک CD جای میگیرد متفاوت است ، اما بطور معمول 35 تا 60 دقیقه فیلم SVCD می باشد. به منظور بهبود کیفیت فیلم در SVCD هنگام Encode کردن فیلم اصلی یا همان مادر بهتر است از روش Multiple-pass استفاده کنید. هرچند این روش معمولا زمان طولانی تری را می طلبد اما شما به این صورت یک فیلم با حجم پایین اما کیفیت بالا دارید.

 

XVCD یا XSVCD

گاهی اوقات ممکن است فیلم هایی که با فرمت VCD و SVCD دارید از قوانینی خلاف مبانی استاندارد این قالب ها پیروی کنند. در این صورت می گوییم فرمت XVCD یا XSVCD داریم. هر کدام از این فرمت ها ممکن است رزولوشن یا bitrate متفاوتی از مقادیر استاندارد داشته باشند. این نوع فیلم ها معمولا در کامپیوتر به راحتی نمایش داده می شوند اما در دیگر دستگاه های پخش کننده دیسک (DVD Player ها ) عکس العمل های متفاوتی به آن ها نشان می دهد.

به عنوان مثال معمولا در دستگاه های Philips این فرمت ها بدون مشکل پخش می شوند اما دستگاه های Sony فقط صدای این فیلم ها را پخش میکنند.

این قالب از ویدئو ها معمولا توسط افرادی که قصد پخش فیلم در اینترنت یا ریلیز را ندارند و فقط می خواهند فیلم را برای آرشیو شخصی خود سیو کنند، استفاده می شود.

 

Xvid یا Divx

فرمت دیو اکس قالبی است که برای پلت فرم های چندرسانه ای که طراحی شده اند مورد استفاده قرار میگیرد.

Divx از دو سیستم کدینگ ، Low Motion  و High Motion تشکیل شده است که تا دوسال پیش سیستم کدینگ High Motion وجود نداشت برای همین در فیلم های Divx گذشته صحنه های اکشن زیادی وجود نداشت. با این که کیفیت قابل قبولی داشتند اما در همان زمان هم فیلم های اکشن که صحنه هایی با حرکت زیاد و سریع دوربین بودند در قالب Divx به مشکل برمیخوردند و در نتیجه کیفیت فیلم به شدت افت میکرد.

 اما در اواخر سال 2004 با اضافه شدن سیستم High Motion به فرمت DivX این مشکل برطرف شد. روشی تحت عنوان SBC یا Smart Bitrate Control در نسخه 5 این قالب بکار گرفته شده است که هنگام کدینگ فیلم مادر، با توجه به نوع صحنه ها، سیستم کدینگ بین حالت Low Motion  و High Motion سوییچ می شود.

Divx دارای حالت Anamorphic با مقادیر Bitrate و رزولوشن قابل تغییر و انتخاب می باشد. حال ممکن است این سوال برایتان به وجود بیاید که تفاوت Divx با Xvid چیست؟

برای پاسخ به این سوال بد نیست بدانید که Xvid قالب اصلی و قدیمی تر است با اینکه در حال حاضر Divx شناخته تر شده ، قالب Xvid از ابتدا بصورت Open Source طرح ریزی شده و هر کس می تواند با توجه به مورد دلخواه خود تغییراتی را در برنامه کدینگ آن ایجاد کند.

در واقع Divx یک نوع انحصاری شده Xvid می باشد که تغییرات در این قالب تنها توسط شرکت دارنده مجوز کپی رایت آن ایجاد میشود. به تازگی شرکت های سازنده DVD Player به مزیت های این قالب مانند کاهش شدید حجم فایل بدون کاهش کیفیت فیلم در مقایسه با DVD پی برده اند که از این رو تصمیم گرفتند در محصولات خود پشتیبانی از این قالب ها را نیز اضافه کنند.

CVD

سی وی دی ترکیبی از دو قالب VCD و SVCD می باشد که معمولا هم توسط دستگاه های DVD Player پشتیبانی می شود. قالب CVD شامل کدینگ MPEG2 یا نرخ Bitrate مشابه SVCD اما با رزولوشن 352*480  می باشد که در حال حاضر هیچ گروهی فیلم ها را در این فرمت ریلیز نمی کنند.

DVD-R

DVD یا همان Digital Versatile Disc شامل انواع مختلفی مانند DVD-RAM ، DVD+R ، DVD-RW و Mini-DVD می باشد اما ما در ایران بیشتر با فرمت های DVD+R و DVD-R سروکار داریم.

DVD+R و DVD-R از لحاظ ساختاری باهم هیچ تفاوتی ندارند اما جالب است بدانید بر سر یک سری درگیری ها میان تولیدکنندگان DVD ، شرکت های پناسونیک ، توشیبا ، اپل ، هیتاچی ، NEC ، پایونیر ، سامسونگ و شارپ تنها از فرمت DVD-R پشتیبانی می کنند و شرکت های فیلیپس ، سونی ، هیولت پاکارد ، BEL ، ریکو ؛ یاماها و ... از فرمت DVD+R پشتیبانی می کنند.

DVD های موجود در بازار ایران معمولا از نوع یک طرفه و تک لایه هستند که می توانند تا 4.7گیگابایت را ذخیره کنند.

ویدئو ها دی وی دی یا همان دیسک های چندمنظوره دیجیتالی دارای قالب فشرده سازی MPEG2 با رزولوشن 720*480 شامل نرخ Bitrate متغیری از 2 تا 10 مگابایت در ثانیه می باشند.

مزیت های DVD :

• امکان انتخاب زیرنویس به زبان های مختلف دنیا
• امکان اضافه کردن موزیک ویدئو مرتبط با فیلم
• قابلیت Viewing Angle (نمای دید)

 

Blu-ray

شرکت های سونی و فیلیپس بعد از مدت ها همکاری در ساخت دیسک های نوری و تکنولوژی جدیدی به نام Blu-Ray یا همان پرتو های لیزر آبی ساخته اند.

با استفاده از این فرمت می توانید بر روی یک دیسک یک لبه Blu-ray اطلاعات را با حجم 23.3 ، 25 و یا 27 گیگابایت یعنی تقریبا چیزی حدود 4 ساعت فیلم با فرمت HDTV و 13 ساعت فیلم با فرمت SDTV ذخیره کرد.

و حتی یک دیسک دو لبه Blu-ray هم می تواند حجمی معادل 46.6 ، 50 و 54 گیگابایت چیزی حدود 8 ساعت فیلم HDTV در خود جای دهد.

مزیت های Blu-ray :

 

• نازک بودن لایه های دیسک blu-ray نسبت به دیسک های DVD
• کاهش پراکندگی و پخش شدن امواج لیرزی
• افزایش نفوذ پذیری لیزر به دلیل استفاده کمتر از مواد و نازکی لایه ها
• افزایش میزان ذخیره سازی اطلاعات بر روی هر لایه از دیسک
• دارای طرفیت بیشتر نسبت به DVD و HD-DVD

معایب Blu-ray :

• کم بودن مقاومت دیسک های Blu-ray در برابر خراش و ضربه
• نزدیک بودن لنز به صفحه دیسک

HD-Rip

کیفیت HD-Rip از طریق DVD اصلی با یک سری تجهیزات حرفه ای به همراه ابعاد HD ضبط می شود (720P یا 1080P )

 

 AVI

این نام مخفف عبارت Audio Video Interleave می باشد. این فرمت مشهور از قالب های ویدئویی فراگیر است. دلیلش هم این است که فرمت دیفالت برای ذخیره فیلم ها در کامپیوترهاست و با تلویزیون هم کاملا همخوانی دارد. شرکت مایکروسافت در دهه 90  این قالب را در دل ویندوز ارائه کرده است بنابراین از قدیمی ترین ها در این حیطه به شمار می رود. هرچند اخیرا محبوبیت آن نسبت به سال های گذشته خیلی پایین آمده است.

یکی از بهترین ویژگی های این قالب فشرده ویدئویی این است که فیلم های آن هم در ویندوز و هم در  Macبه سادگی قابل اجرا هستند. همچنین ویدئوهایی با قالب AVI با کنسول‌های بازی Xbox و  PSPو حتی دستگاه هایی با سیستم عامل های دیگر از جمله لینوکس هم سازگار هستند. ناگفته نماند که فرمتی که در بهترین برندهای دوربین یعنی Nikon و Olympus استفاده می شود هم همین فرمت است.

 

مزایای  AVI

• به دستگاه یا اپلیکیشن اختصاصی ای برای  Playکردن فایل های این قالب نیازی نیست.
• برای فشرده سازی، کیفیت ویدئوها تا حد قابل توجهی حفظ می شود.
• با دستگاه های بسیاری همخوانی دارد.
• برای ضبط کردن DVD قابل استفاده می باشد.
• کیفیت فایل های صوتی و تصویری بالایی دارد.
• پشتیبانی بسیار قوی این فرمت از نقطه قوت های آن محسوب می شود.

معایب AVI

• عدم پشتیبانی از زیرنویس
• استفاده از کدهای یکسان برای فشرده کردن و Play کردن
• بروز نبودن این قالب
• قابلیت کم حجم کردن تا حد ممکن را ندارد.
• یوتیوب که تقریبا محبوب ترین مرجع تماشای آنلاین ویدئو است برای فرمت MP4 اولویت بیشتری نسبت به فرمت  AVI قائل است.

 

آشنایی با انواع کیفیت های فیلم

 

CAM

معمولا فیلم هایی که توسط یک دوربین ویدیوی دیجیتال در سالن های سینمایی مخصوصا کشور آمریکا ضبط می شود دارای کیفیت CAM می باشد. در طول این گونه فیلم ها کاملا لرزش دوربین احساس می شود و حتی گاهی اوقات فیلمبردار جای ثابتی برای فیلم برداری ندارد و قسمت های مختلف فیلم از زوایای متفاوتی فیلمبرداری میشوند. این نوع فیلم ها معمولا Crop شده هستند و صدا از طریق میکروفون خود دوربین ضبط می شود به همین دلیل کیفیت صدا و تصویر این ریلیز پایین است .

TS یا TeleSync

TS از لحاظ کیفیت تصویر شبیه به CAM می باشد با این تفاوت که صدای آن از یک منبع خارجی ضبط می شود. اگر ضبط صدا مستقیما توسط دوربین صورت گیرد به دلیل وجود نویز زیاد در محیط ، خروجی مطلوبی نخواهد داشت.

نکته : خیلی از لینک هایی که به عنوان TS وجود دارند در حقیقت CAM هستند که فقط عنوانشان تغییر داده شده.

TC یا TeleCine

تله سینه همان نوار آپارات در سینما است که یک نسخه دیجیتالی ایجاد میکند. کیفیت صدا و تصویر این ریلیز خوب بوده اما با توجه به نوع دستگاه TeleCine و مهارت کسی که با دستگاه کار میکند ممکن است کیفیت صدا و تصویر فیلم تغییر کند.

فیلمی که با کیفیت TC ضبط شده است Crop شده یا کشیده شده نیست ( نسبت طول به عرض تصویر رعایت شده ).

SCR یا Screener

معمولا قبل از اینکه فیلمی را برای اکران آماده کنند ، نسخه ای از آن را روی نوار VHS برای نقد بررسی فیلم ارسال میکنند که این نسخه با کیفیت Screener ضبط شده است. تصویر این دسته از فیلم ها تمام صفحه بوده و نسبت طول به عرض آن 4:3 می باشد. یکی از اصلی ترین مشکلات که این نوع ریلیز، نمایش دادن پیغام هشدار تحت عنوان اطلاعات کپی رایت فیلم و پیگیری کپی برداری غیرقانونی از فیلم است.

این پیغام معمولا در فاصله زمانی های مشخص برای چند ثانیه نمایش داده میشود. کیفیت این ریلیز به ابزارالاتی که برای تهیه آن استفاده می شود بستگی دارد. این فیلم ها معمولا به صورت VCD یا حداکثر SVCD بر روی شبکه قرار میگیرند.

DVDSCR یا DVD-Screener

ویژگی های DVD-Screener خیلی شبیه به Screener می باشد ، در این نوع ریلیز هم پیغام Ticker یا همان هشداردهنده کپی رایت وجود دارد. اکثر DVDSCR ها بصورت DivX ، Xvid یا SVCD تبدیل شده و بر روی شبکه قرار میگیرند.

DVD-Rip

DVD-Rip در واقع یک نسخه کپی از نسخه DVD نهایی فیلم است که وارد بازار میشود. معمولا این ریلیز بعد از پایان اکران فیلم در سینماها در اینترنت عرضه میشود.

بیشتر DVD-Rip ها بصورت DivX یا Xvid تبدیل میشوند و بعد منتشر میشوند.

R5 یا Region 5

معمولا ریلیز DVD ها به 5 ناحیه region 1  شامل کشور های آمریکای شمالی ، Region 2  شامل اروپا و خاورمیانه و ... تقسیم می شوند. Region 5 هم شامل کشور های روسیه و اروپای شرقی میشود. دلیل این تقسیم بندی ها این است که مثلا صحنه های خشن یا Nudity معمولا در ناحیه خاورمیانه حدف میگردند و کیفیت R5 مانند DVD-Rip می باشد ولی چون زبان DVD ها ناحیه 5 انگلیسی نیست در ریلیز R5 معمولا صدای انگلیسی از یک منبع خارجی روی فیلم سینگ میشود.

VHS-Rip

معمولا برای فیلم های ورزشی و یا  فیلم های اسکیت سواری از این ریلیز که نسخه دیجیتالی همان نوار VHS است استفاده میشود.

 

TV-Rip

TV-Rip شامل اپیزود های مختلف سریال های تلویزیونی که توسط دستگاه های DVD ماهواره ای یا از شبکه های کابلی آمریکا ضبط میشود. واژه PDTV در لینک مربوط به سریال‌ها بیشتر دیده میشود که از طریق یک کارت کپچر دیجیتال در کامپیوتر مستقیما دریافت و ذخیره می شوند، و معمولا بهترین کیفیت را دارند. این ریلیز هم به صورت SVCD و Divx یا Xvid ذخیره میشوند.

 

WorkPrint یا WP

این ریلیز یک نسخه از فیلمی است که هنوز مراحل Post Production آن به پایان نرسیده است. در این نوع ممکن است برخی از صحنه‌ها و یا موسیقی‌ها و صداها موجود نباشند و کیفیت تصویر هم از خیلی ضعیف تا بسیار عالی متغیر است. برخی از WPها با نسخه نهایی تفاوتهای زیادی دارند.

Divx Re-Enc

این نوع فیلم‌ها در واقع حاصل تبدیل VCD اصلی فیلم به یک فایل با حجم پایین (۱۵۰ الی ۲۵۰ مگابایت) از نوع DivxیاXvid هستند که معمولا لینک‌های این ریلیز در فروم‌هایی شبیه به Film.Name.Group.1of2 دیده می‌شوند. دو گروه مشهور که از این نوع ریلیز استفاده میکنند عبارتند از SMR و TND. این ریلیز اصولا ارزش دانلود کردن ندارد مگر اینکه شما بخواهید فیلمی با حجم پایین ولی با بهترین کیفیت ممکن دانلود کنید.

Watermarks

بسیاری از فیلم‌هایی که از طریق بلاگرهای آسیای شرقی در شبکه منتشر میشوند (که به Asian Silvers یا PDVD معروفند) از این ریلیز استفاده میکنند.

BD-Rip یا BluRay DVD Rip

این كیفیت از روی نسخه بسیار با كیفیت BluRay تهیه می‌شود و بالاترین كیفیت و البته بالاترین حجم را هم دارد گاهی اوقات حجم آنها به ۲۰ گیگابایت می‌رسد.

پاسخ به سوالات متداول کاربران در رابطه با تفاوت فرمت های ویدیویی

در این قسمت به تعدادی از سوالات کاربران در رابطه با معرفی انواع فرمت های ویدیویی پاسخ خواهیم داد. کارشناسان مجرب و متخصص رایانه کمک برای ارائه خدمات کامپیوتری خود از طریق تماس تلفنی و پاسخگویی آنلاین به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.

چگونه کیفیت فیلم را بفهمیم؟

- در ویندوز باید به روی ویدئوی مورد نظر کلیک راست کنید و گزینه Properties را بزنید. در مرحله بعدی باید به بخش Details بروید و جزئیات مختلف از جمله رزولوشن و فریم ریت و موارد دیگر را مشاهده کنید.

فرمت های ویدیویی به ترتیب کیفیت به چه صورت است؟

- انواع فرمت فیلم وجود دارد که هرکدام معایب و مزایای خود را دارند. که در زیر ذکر می شود:

• MP4
• AVI
• WEBM
• AVCHD
• FLV
• MOV
• WMV
• MKV

بهترین فرمت برای مشاهده  فیلم های آنلاین کدام است؟

- در میان فرمت های ویدیویی، فرمت mp4 یکی از بهترین و استانداردترین فرمت های جهانی است که برای ضبط و اشتراک گذاشتن فیلم ها استفاده می شود.