فرمت فایل و راههای تشخیص آن

فرمت فایل یا نوع فایل روشی استاندارد برای نشان دادن ساختار فایل (مثلا باینری یا اسکی بودن)، نوع فایل (تصویری، متنی و …)، رمز گذاشتن آن و مدل قرارگیری داده‌ها است. در واقع فرمت فایل، یعنی ساختار درونی آن و اینکه درونش چه محتویاتی برای چه استفاده‌ای دارد.

با استفاده از فرمت یک فایل، سیستم‌عامل امکان اجرا و پردازش فایل را متناسب با نوع آن دارد و می‌تواند عملیات مختلفی را بر روی آن اعمال کند.

هر نوع فایل یک فرمت دارد که می‌تواند استاندارد (مانند MP3) یا یک فرمت غیراستاندارد باشد.

چطور بفهمیم فرمت یک فایل چیست؟

فرمت یک فایل، با روش‌های مختلفی قابل تشخیص است.

یکی از روش‌هایی که در اکثر سیستم‌عامل‌ها قابل استفاده است، شناسایی فرمت فایل توسط پسوند فایل (File Extension) است.

توجه کنید که معمولا پسوند فایل با فرمت فایل یکی در نظر گرفته می‌شود؛ در صورتی که پسوند فایل، الزاماً نشان‌دهنده معنی فرمت فایل نیست. مثلا با یک دستکاری ساده، پسوند فایل قابل تغییر استو یا اینکه یک فایل دارای هیچ پسوندی نباشد.

ساده ترین روش برای اینکه بفهمید فرمت یک فایل چیست، این است که در ویندوز روی فایل راست کلیک کرده و آخرین گزینه یعنی Properties را کلیک نموده تا به سادگی فرمت فایل به شما نمایش داده شود. در صورتی که سیستم عامل شما مک باشد، کافی است روی فایل راست کلیک نموده و گزینه Get info را انتخاب کنید.

روش دیگر تشخیص فرمت فایل‌ها، استفاده از متادیتاهای داخلی فایل است که توسط فایل سیستم ساخته می‌شود. این متادیتاها در داخل خود فایل و در قسمتی با نام سربرگ‌های فایل هستند که خیلی قابل اعتمادتر از پسوند فایل هستند.

به طور کلی، به فایل‌هایی که عکس هستند، فرمت تصویر، فایل‌هایی که فیلم هستند، فرمت ویدیو و فایل‌هایی که موزیک هستند، فرمت صدا گفته می‌شود که هر یک را به اختصار توضیح می‌دهیم. اینکه بفهمیم فرمت یک فایل چیست و با چه نرم‌افزاری باز می‌شود، به ما کمک می‌کند در مواقع ضروری بتوانیم از برنامه صحیح برای باز کردن فایل استفاده کنیم.

اگر بخواهیم خیلی ساده، فرمت فایل را با پسوند آن یکی بگیریم، می‌توانیم انواع فرمت‌های مختلف طبق دسته‌بندی زیر در نظر بگیریم:

فرمت فایل ویدیویی چیست؟

فرمت ویدیو یک تفاوت اساسی با دیگر فرمت‌ها دارد و آن هم این است که هم تصویر دارد و هم صدا، یعنی در یک فایل به صورت هم‌زمان فرمت ویدیو و صدا نگهداری می‌شود. هر کدام از این ساختارهای ویدیویی درون خود محتویات تصویری متحرک دارند و توسط تولیدکنندگان دوربین‌ها طراحی شده‌اند. در زمان ضبط یک ویدیو، این فرمت‌ها در دوربین روی کارت حافظه ذخیره می‌شوند؛ اما اینکه در دوربین به کدام فرمت ها ذخیره شوند، کاملا بستگی به شرکت سازنده و همچنین نوع تنظیماتی فیلمبردار بستگی دارد. در صورتی که بخواهید بدانید فرمت یک فیلم چیست، باید توجه کنید که فرمت فایل‌های ویدیویی انواع مختلفی دارند که معروف‌ترین آنها عبارتند از: mov, mp4, avi, mts

( اگر به مطالعه این مقاله علاقه دارید پیشنهاد می کنیم مقاله های کیبورد مجازی و آموزش وصل کردن موس و کیبورد به گوشی را نیز مطالعه کنید. )

فرمت فایل عکس چیست؟

تنوع فرمت عکس‌ها بسیار بیشتر از فرمت ویدیو است. اما بیشترین فرمت‌های مورد استفاده برای عکس‌ها عبارتند از: Raw, Jpeg, Png, Tiff, Bmp, . همچنین عکس‌ها در دوربین‌های عکاسی به دو فرمت Raw و Jpeg ذخیره می‌شوند.هر کدام از این فرمت‌ها هدف طراحی متفاوتی دارند.

فرمت فایل صدا چیست؟

برای فایل‌های صوتی نیز فرمت‌های مختلفی داریم که بسته به نوع برنامه استفاده شده متفاوت هستند و مهم‌ترین آنها عبارتند از:  Wave, Mp3, Midi

فرمت فایل متنی چیست؟

فرمت فایل‌های متنی عموما، txt است که اغلب توسط مایکروسافت نوت‌پد، یا اپل تکست ادیت ایجاد می‌شوند که ویرایشگرهای اصلی متن هستند و در هر برنامه ویرایش متن یا پردازش کلمه قابل خواندن و ویرایش‌اند. این فایل‌ها معمولا هیچ قالب‌بندی ندارند و از آنها برای ذخیره یادداشت‌ها، دستورالعمل‌های گام‌به‌گام، نسخه‌های خطی و … استفاده می‌شوند.

در‌صورتی که بخواهید فایل متنی را با برنامه ورد ایجاد کنید، فرمت و یا در واقع پسوند آن .docs خواهد بود.

سوالات متداول